Петар Кропоткин - Апел до Младите (1 дел); За медицината, идните доктор(к)и и медицински сестри

Слободен индекс:
Kолку и да е пишан текстов одамна, колку и да не важат дел од работите и примерите кои се кажани, сепак главната идеја останува иста. Наука без општествено активирање, или па залагање за подобро утре, а притоа да не се прави ништо во однос на моменталните меѓучовечки односи е едноставно залудно потрошено време, зошто на крајот на денот, идејата за која што сме се залагале ќе биде тотално деформирана од оние луѓе кои имаат моќ, а не се замараат ни два посто за она што луѓето го прават или го сакаат. Текстот е во продолжение.

"Петар Кропоткин... беше признаен од пријателите и непријателите како еден од најголемите умови на деветнаесеттиот век... Луцидноста и брилијантноста на неговиот ум комбинирани со неговото топло срце во една хармонична целина на фасцинатна и грациозна личност." - Ема Голдман


Сакам да се обратам до младите денес. Нека старите - мислам секако, старите во срцето и мислите - го остават памфлетот, без да си ги заморуваат очите читајќи нешто што ништо нема да им каже.
Претпоставувам дека имаш околу осумнаесет или дваесет години; дека си го завршил учењето или студиите; дека само што влегуваш во животот. Ја земам како факт претпоставката дека имаш ум ослободен од празноверијата кои твоите професори се труделе да ти ги наметнат; дека не се плашиш од ѓаволот, и дека не одиш да ги слушаш празните говори на најразличните луѓе и министрите. Уште повеќе, дека не си некој од контињата, тажни продукти на општеството во распаѓање, кои ги покажуваат нивните убаво скроени пантолони и нивните мајмунски лица во паркот, и кои уште на нивната рана возраст имаат само незаситна желба за задоволство по секоја цена... Претпоставувам, спротивно, дека имаш топло срце, и заради оваа причина и ти зборувам.
Првото прашање, знам, ти се појавува - често пати се имаш запрашано: "Што ќе бидам јас?" Всушност, кога човек е млад тој разбира дека откако изучувал занает или некоја наука неколку години - на трошок на општеството, како ознака- тој не го сторил тоа за да ги користи своите способности како инструменти за пљачкање за сопствена корист, и мора да биде навистина одземен и смртно ранет од порокот за кој не ни сонувал, дека еден ден ќе ја употреби неговата интелегенција, неговите способности, неговото знаење за да ги огласи оние кои денес ползат во беда и незнаење.
Ти си еден од оние кои имаат таква визија, нели? Добро, да видиме што мораш да сториш за да го претвориш твојот сон во реалност.
Не знам во која класа си роден. Можеби, по игра на случајот, си го насочил своето внимание кон изучување на наука; ќе бидеш доктор, адвокат, човек на зборовите, или научник; широко поле се отвара пред тебе; влегуваш во животот со екстензивно знаење, со истренирана интелегенција. Или, од друга страна, ти си можеби само чесен занаетчија чие познавање на науката е ограничено на она малку што си го научил на училиште; но ти си ја имал предноста да научиш од прва рака, што исцрпувачката тешка работа е за работникот во нашево време.
Застанувам на првата претпоставка, за да се вратам потоа на втората; претпоставувам, значи,  дека си стекнал научна едукација. Да претпоставиме дека имаш намера да станеш - доктор. Утре човек во партали ќе дојде за да те однесе да прегледаш болна жена. Ќе те води низ една од оние улички каде што соседите, отспротива еден на друг, можат скоро да се поздрават над главите на минувачите; влегуваш во смрдлива атмосфера, под трепкавата светлина на една мала неуредно поставена сијалица; качуваш две, три, четири, пет скалила по валканите скали, и во темна, ладна соба ја најдуваш болната жена која лежи на сламник, покриен со валкани прекривки. Слаби, мртво бледи деца, тресејќи се под нивните оскудни облеки, зјапаат во тебе со нивните големи очи широко отворени. Мажот работел целиот живот по дванаесет или тринаесет часови дневно за, колку и да било пари; сега останал без работа три месеци. Да се биде незапослен не е ретко во неговата професија; се случува секоја година, периодично. Но, често, кога тој ќе останел без работа, неговата жена работела како надничарка - можеби да ги испере твоите кошули - за заработка од петнаесет пени на ден; сега е врзана за креветот два месеци, и бедата се надвиснува над семејството, во целата нејзина валкана одвратност.

Што ќе препишеш за болната жена, докторе - ти, кој веднаш си увидел дека причината за нејзината болест е генерална анемија, потреба за добра храна, недостаток од свеж воздух? Кажи, добар бифтек секој ден? Малку вежба во природа? Сува и добро вентилирана спална? Каква иронија! Ако можела да си го дозволи тоа ќе било сторено уште одамна, без чекање на твојот совет.
Ако имаш добро срце, отворен пристап, чесно лице фамилијата ќе ти каже многу работи. Ќе ти кажат дека жената од другата страна на преградата, која кашла со кашлица која ти го распарува срцето, е сиромашна пеглачка; дека неколку скалила подолу сите деца имаат треска; дека перачката која го окупира приземјето нема да доживее да ја види пролетта; и дека во соседната куќа работите се уште и полоши.
Што ќе им кажеш на сите овие болни луѓе? Ќе им препорачаш дарежлива диета, промена на воздухот, помалку исцрпувачка работа... Посакуваш да можеш, но не се осудуваш и заминуваш со скршено срце, со клетва на усните.
Следниот ден, додека сè уште размислуваш за судбината на жителите на оваа куќарка за кучиња, твојот партнер ти кажува дека вчера наминал некој слуга да го повика, овој пат во кочија. Требало да посети некоја убава куќа, и да ја прегледа дамата измачена од непроспиени ноќи, која го посветувала целиот свој живот на облекување, посети, балови, на караници со својот глупав маж. Твојот пријател ѝ препишал помалку неразумен начин на живот, помалку топла диета, прошетки на свеж воздух, урамнотежен темперамент и за да ја надополни потребата од корисна работа, малку гимнастички вежби во нејзината спална соба.
Едната умира заради тоа што никогаш немала доволно храна ниту доволно одмор целиот нејзин живот; другата гине заради тоа што никогаш не знаела што е работа откога била родена.
Ако си од оние мизерни карактери кои се приспособуваат себе си на сè, кои од глетката на најреволтирачките настани се консолидираат себе си со нежна воздишка и со чаша шери, тогаш постепено ќе се навикнеш на овие контрасти, и на природата на ѕверот кој ги опслужува твоите настојувања, и твојата единствена идеја ќе биде да се издигнеш себе си до рангот на трагачите по задоволства, за да не можеш никогаш повторно да се најдеш меѓу бедниците. Но, ако си Човек, ако секој сентимент е претворен, во твојот случај, во акција на волјата; ако, во тебе, ѕверот не го скршил интелегентното суштество, тогаш еден ден ќе се вратиш дома, велејќи си: "Не, ова е неправедно; ова не смее да трае подолго. Не е доволно да се лечат болестите; мораме да ги спречиме. Малку подобар живот и интелектуален развој би ги намалил нашите листи, би ги преполовил пациентите и би ги преполовил болестите. Фрли им ја физиката на кучињата! Воздух, добра диета, помалку исцрпувачка работа - така мора да почнеме. Без ова, целата докторска професија е ништо друго освен илузија и измама."
Тој ист ден ќе го разбереш Социјализмот. Ќе посакаш да го запознаеш потполно, и ако алтруизмот не е збор лишен од важност за тебе, ако кон изучувањето на социјалното прашање ја примениш ригидната индукција на природен филозоф, ќе завршиш најдувајќи се себе си во нашиот ранг, и ќе работиш како што и ние работиме, за да ја реализираме Социјалната Револуција.


Продолжува...
(Доколку сакате да го видите вториот дел, можете да го најдете на следниот линк, а целиот текст на овој линк.)

No comments:

Post a Comment